Smalspoor in het wild.

[Piet Groot]

De Waterlandsche Tram, een elektrische tram op smalspoor tussen Amsterdam-Noord en Edam, en Amsterdam-Noord en Purmerend.

[Sijtse]

Hallo Piet,

Weinig van over dit Traject.

Groeten,

Sijtse

[Piet Groot]

Dedemsvaart, een lintdorp langs de Dedemsvaart. De vaart is gegraven in opdracht van baron Van Dedem uit Dedemsvaart.
Langs de Dedemsvaart ligt de tramlijn van de DSM; de Dedemsvaartse Stoomtram Maatschappij.
De locomotief is de DSM 101, gebouwd bij Henschel.

De molen is molen De Toekomst, die vroeger op de Rijksmonumentenlijst stond.
Het is de molenaar gelukt om de molen van de monumentenlijst af te krijgen, en kort daarna heeft hij de molen ingekort en gedeeltelijk gesloopt.
Toen werd nog geen aandacht geschonken aan de oude zagerij die tegen de molen was aangebouwd.

Jaren later heb ik het molenrestant en de zagerij op een zaterdagmiddag bekeken.
Ik vermoedde al een tijdje dat de zagerij een verplaatste en ingekorte paltrokmolen was.
Een paltrok is een zeldzaam molentype dat als zaagmolen werd gebruikt.
Dat was inderdaad het geval, dus ik belde de maandag daarop met de Rijksdienst van Monumentenzorg met het verzoek om het nog bestaande restant weer op de Monumentenlijst te plaatsen.
Dit verzoek is heel snel gehonoreerd, maar ik heb me nooit meer bij die molen en de molenaar durven te vertonen....
De paltrok, die voor de bouw van de zagerij was gebruikt bleek later molen Het Jong Schaap uit Westzaan te zijn geweest.

[Piet Groot]

Tussen 1913 en 1933 bestond een tramlijn met een spoorwijdte van 75 cm. en een lengte van 3,3 km. tussen het Zeeuwse treinstation Vlake en de veerboot in Hansweert.
De beide stoomlocomotieven en de eerste rijtuigen waren geleverd door Decauville, de Franse leverancier van smalspoormaterieel.

[Piet Groot]

Na de eerste aanleg van een tramnet kwamen fabrikanten van stoomtrams soms op verzoek hun tram demonstreren.
Zoals hier in 1878 op de Grote Markt in Haarlem; een proefrit met een Engelse MERRYWEATHER stoomlocomotief.

[RonaldKuijl]

Tja, nieuwe technologie van de dag. Beetje hetzelfde als je nu zou aankondigen dat je tussen de stad Groningen en Utrecht een hyperloop gaat aanleggen.

Mooie vierkante stoomloc trouwens.

[Piet Groot]

Ronald, vernieuwingen in de techniek is een continue proces.
En sommige vernieuwingen zijn geen succes....
Achteraf denk ik wel eens, waarom moest ik zo nodig werken in kernreactoren of met een snelheid van ruim 450 km. meerijden in een zweeftrein?
Tegelijkertijd werkte ik ook af en toe met een windmolen uit ongeveer 1620.....
Ik weet nu wel wat ik het leukste vindt, dat zijn de oude technieken die achterhaald zijn

[Piet Groot]

Het grote verschil tussen een trein en een tram.
Beide foto's heb ik gevonden in het Drents Archief.
De eerste foto is van het plattelandsstation Dalen, met een gemengde trein getrokken door lok SS 38, gebouwd door Beyer Peacock.
De tweede is van een tram bij de halte Oosterhesselen met een tram van de EDS, de Eerste Drentsche Stoomtrammaatschappij met de Backer&Rueb locomotief EDS 27.





Ik vindt het veel leuker om met modelbouw in smalspoortrammateriaal bezig te zijn dan met normaalspoor

[Piet Groot]

Een Duits chemieconcern gebruikte vanaf het begin van de vorige eeuw tot begin 60er jaren smalspoor voor intern transport.

[Piet Groot]

Apeldoorn rond 1918, smalspoor op 75 cm. spoor.
In Apeldoorn was het paard voor de tram vervangen door een railauto, waarschijnlijk aangekocht of verbouwd in Duitsland.
Ook werden daar twee, van oorsprong Italiaanse, motorrijtuigen gebruikt.
Bij de opheffing van de tram in Amersfoort, werd het gemotoriseerde materieel aangekocht door de GWSM in de Achterhoek en in gebruik genomen.
Van deze railauto hebben ze daar niet lang plezier gehad.
De glazen opbouw werd vervangen door een goederen opbouw; en bij de eerste rit kwam de railauto in botsing met een stoomtram.....
De goederenopbouw werd verbouwd tot een gewone getrokken goederenwagen, en de railauto werd gesloopt.

[Truckerjoep]

weer prachtige plaatjes...en inderdaad, de techniek staat niet stil.

[Piet Groot]

Een meer dan 100 jaar oude foto van een tramrijtuig van de TBC voor de loods in Buren.
De Tram Buren - Culenborg is al in 1918 opgeheven en het materieel is toen verkocht.
Ik kan niet zien welke van de zes AB rijtuigen op de foto staat.
Dat is ook niet zo belangrijk, want ze rijden alle zes nog...

[RonaldKuijl]

Hoi Piet.

De AB 394, AB 396, AB 397 en AB 398 rijden bij de RTM Ouddorp.
De AB (P/D) 397 rijdt bij de SHM Hoorn

De AB 399 staat in Ouddorp (stil) en wordt volgens mij voor reserve onderdelen gebruikt.

[Piet Groot]

Ergens heb ik gelezen dat de houten opbouw van de RTM AB399 rond 1980 is afgebroken en is/werd gebruikt bij restauratie van andere houten rijtuigen.
Het frame zou met anderhalve meter zijn verlengd en hierop is de replica van restauratierijtuig ABR1517 gebouwd.
Hoe dit rijtuig er nu bij staat, weet ik niet precies, maar jij bent de specialist van de TBC ...
Staat er nog familie van je vrouw op de foto? De man rechts zal waarschijnlijk de directeur zijn.

[RonaldKuijl]

We zijn er niet zeker van of de overgrootvader van mijn vrouw op de foto staat. Hij was bij de TBC chef van dienst.

De foto is trouwens genomen vanwege een staking bij de TBC die niet door ging. De directeur (hij had zelf opleiding tot machinist gevolgd) en zijn vrouw stonden klaar om de eerste dienst te beginnen. Maar iedereen kwam gewoon opdagen. Heel hecht clubje van personeelsleden. Het volledige verhaal staat in de tweede druk van het boek dat over de TBC gaat: De stoomtram Tiel-Buren-Culemborg; Een verloren illusie.

[Piet Groot]

Zo kwam de Gooische Tramweg Maatschappij aan haar bijnaam De Gooische Moordenaar....
Een frontale botsing van twee trams op 7 augustus 1927 in het rustige dorp Laren.
Zo te zien reed een van de trams met voorspan, ik zie drie Henschel locomotieven.

[Piet Groot]

In Breda, bij het tramdepot aan de Mastbosstraat in Princehage, werd deze indrukwekkende tramloc no. 13 gefotografeerd.
Een typisch Belgisch ontwerp.

[Piet Groot]

Een cabforward of cabinfront werd rond 1900 ontwikkeld in de Verenigde Staten.
Dit zijn stoomlocomotieven, die om een beter zicht op de rails te krijgen, ingericht zijn om hoofdzakelijk omgekeerd op de rails staan en achteruit te rijden.
Zo te zien heeft deze een brandstoftank op de ketel, en de tender is vervangen door een aantal aangekoppelde tanks op een wagen, voor de voorraad water en brandstof.
Ik denk dat dit foto's van een proefneming zijn.

[Roelof]

Bijzonder dat de cilinders en de schoorsteen zo ver uit elkaar staan. Op deze manier heb je een wel heel erg lange exhaust-leiding.

[Piet Groot]

Roelof, naar verwachting hebben ze dat in de USA ook snel ontdekt.
Bij de latere cab-forward machines zit de schoorsteen ook zo dicht mogelijk bij de cilinders.
De loc op de foto is waarschijnlijk een proefloc om de constructie uit te proberen.
Het zou mij ook niet verbazen, wanneer ze een oude, afgeschreven 2B loc hiervoor hebben omgebouwd.

[Piet Groot]

Ook de Darjeeling Himalayan Railroad had 95 jaar geleden bij Beyer Peacock een Garratt locomotief besteld.
Voor deze 61 cm. smalspoorlijn in geaccidenteerd terrein met scherpe bochten was de Garratt toch niet bewegelijk genoeg.
De locomotief is rond 1942 gesloopt.
Voor deze lijn bleken toch B locomotieven het beste te voldoen.

[Piet Groot]

Heb je nog een klein elektrisch locje met stroomafnemers van LGB liggen?
En heb je geen bovenleiding?
Dan is dit een leuk voorbeeld voor een verbouwing tot een motorlocje.
Dat hebben ze ook gedaan bij de Oostenrijkse Traisentalbahn, door de ombouw van het aanwezige elektrische locje van de toenmalige Industriebahn.

[Piet Groot]

Naast het Noordzeekanaal in Velsen werd in 1892 de Vissershaven gegraven.



Op de voorgrond een typische Amerikaanse locomotief.
Ik weet dat Rijkswaterstaat in latere jaren een Baldwin in eigendom had en deze gebruikte voor het onderhoud van de pieren in IJmuiden.
Dat was een loc met de naam IJmuiden 4; zal het deze loc zijn?

[Piet Groot]

Ook de Nederlandsche Spoorwegen deed mee in de vooroorlogse manie om de vorm van locomotieven te stroomlijnen.
Dit is de verbouwde locomotief 3804, een loc van hetzelfde type als no. 3737 in het spoorwegmuseum.

Bij de NS noemden ze dit een Potvisch, en met een knipoog; Oude wijn in nieuwe zakken....

[Almar]

Die stroomlijnlocs blijven toch wonderlijke verschijningen. In aanvulling op Piets's artikel verwijs ik graag naar een klein artikel op de website van het Spoorwegmuseum in Utrecht. Zie:https://www.spoorwegmuseum.nl/ontdek/de ... el-potvis/ De foto heb ik even geleend



Vriendelijke groet, Almar